De slag om het Veluwemeer
In de strenge winter van 1963 nam de ijsclub Tot Ons Genoegen uit Kampen het initiatief tot het houden van een Veluwemeertocht. De wedstrijd op het Veluwemeer groeide uiteindelijk uit tot een belangrijke klassieker. Omdat het organiseren van zo’n evenement een grote klus is, riepen de ijsclubs elkaars assistentie in. De eerste editie van de wedstrijdtocht was op 23 februari 1963. Deze wedstrijd werd gewonnen door Jan Roelof Bakker, destijds de onbetwiste kampioen op de lange afstanden. Omdat de winter voortduurde werd dat jaar nog een tweede wedstrijd gehouden en wel op 2 maart, deze ging over negentig kilometer en opnieuw was Jan Roelof Bakker de winnaar.
In 1970 werd de tocht voor de derde keer gehouden, deze keer was Harderwijk start- en finishplaats. Jan Visser werd winnaar van deze wedstrijd over vijfenzestig kilometer. Vervolgens werden er nog acht wedstrijd- en toertochten georganiseerd. De winnaars waren Dries van Wijhe (1976 en 1979), Ton Groot (1979), Co Giling (1980), Frans Boon (1985), Jan Roelof Kruithof (1987), Erik Hulzebosch (1996) en René Ruitenberg (1997). Bij de vrouwen wonnen Gretha (1997) en Jenita Smit (1996) allebei een keer. In 1985 en 1987 ging de wedstrijd over een afstand van niet minder dan 203 kilometer.
In 1976 was de Veluwemeertocht vijfenzestig kilometer lang, en voerde van Elburg naar Harderwijk, daarna naar Kampen en weer terug naar Elburg. In een veld met sterke rijders, onder wie de Ermeloër Egbert Vossebelt en wielrijder Gerben Karsten was het tenslotte ‘Dolle Dries’ van Wijhe, die zich los reed van de kopgroep. Hij ging met twee minuten voorsprong over de finish. In 1979 werd de tocht over een afstand van 195 kilometer gehouden. De omstandigheden waren niet gunstig. ‘s Morgens vroeg ijzelde het flink, waardoor veel rijders moeite hadden om in Elburg te komen. Een aantal van hen miste hierdoor de start. In een uitgebreide reportage in de Amersfoortse Courant deed Wim Meuleman verslag van de dag en de race.
‘275 schaatsers vertrokken voor de tocht van Elburg-Harderwijk-Elburg-Kampen-Elburg, een ronde van 65 kilometer die drie maal moest worden afgelegd. Het ijs was zo dik dat een volgauto op het ijs mee kon om de schaatsenrijders te volgen. Er waren veel toeschouwers op de route en vooral Dries van Wijhe uit Oosterwolde kwam op zijn rit veel fans tegen. Het deed hem blijkbaar goed, want de tempobeul reed zich los en kwam in Elburg als winnaar over de streep. Elburg en Oosterwolde juichten, hun rijder had gewonnen. De media volgden de race op de voet en de Veluwemeertocht stond definitief op de kaart. Het was niet meer een trainingswedstrijd voor de Elfstedentocht, maar het werd een klassieker met een geheel eigen stijl. Schaatsen over een lange vlakte waar de wind en de elementen vrij spel hadden. De Veluwemeertocht hoorde er bij.’
In 1987 werd de organisatie van de Veluwemeertocht ernstig in de wielen gereden door een mogelijke Elfstedentocht. Op 21 januari was een Veluwemeertocht gepland, maar de organisatie van de Elfstedentocht besloot die week ook haar tocht te houden. De Veluwemeertocht ging daardoor niet door, omdat de schaatstop toch naar Friesland zou gaan. Toen de Elfstedentocht die week op het laatste moment niet doorging, kwam er alsnog een Veluwemeertocht. Bestuurslid Cor de Haan werd er bijna gek van, zo vaak moest hij zijn plannen herzien en aanpassen. Jan Roelof Kruithof werd in dat jaar de winnaar van de wedstrijdtocht.
Soms was er zware kritiek op de organisatie van de wedstrijd. EHBO’ers,verzorgingsposten, voldoende eten en drinken, het moest allemaal geregeld worden door vrijwilligers. En vaak waren de omstandigheden moeilijk te voorspellen. ‘Onze toertochten zijn altijd veilig’, pareerde voorzitter Cor de Haan de kritiek. ‘De Veluwemeertochten zijn veilig omdat het water op de Randmeren ondiep is en hulpverleners en reddingsbrigade langs het hele parcours paraat staan.’
Aan de wedstrijd op het Veluwemeer konden maximaal driehonderd rijders meedoen. Bij de toertocht lag dat anders. Omdat de startplaatsen verspreid waren over Harderwijk, Nunspeet, Elburg en Kampen konden grote aantallen rijders deelnemen en dat gebeurde dan ook. De toertocht kende verschillende afstanden: 25, 40, 65, 80 en zelfs 120 kilometer over de uitgestrekte ijsvlakte. In 1979 schreven zich ruim vijfduizend deelnemers in, dat aantal werd in 1982 nog overtroffen. Toen was de opkomst onverwacht groot, het aantal deelnemers werd op zevenduizend geschat. Onder mooie omstandigheden schaatsten velen in het weekend van 18 januari de tocht over het Veluwemeer.
Pieter van Vollenhove en Prinses Margriet waren deelnemers.
Ook in 1996 en 1997 werden toertochten georganiseerd. Het aantal deelnemers was kleiner, door concurrentie van andere ritten en toertochten. De Veluwemeertocht kreeg belangstelling van de landelijke televisie, er waren prominente deelnemers. De organisatie van de Veluwemeertocht kon alleen slagen als de verschillende ijsclubs samenwerkten en alle betrokken gemeenten medewerking verleenden. Het was enorm veel werk, maar de voldoening was groot als het weer lukte. In de laatste edities deed sponsoring haar intrede, Deelnemers en organisatoren tooiden zich met UNOX- mutsen. De editie van 1997 bleek de laatste Veluwemeertocht van de twintigste eeuw.
(Dit artikel is overgenomen uit het jubileumboek 100 jaar IJsclub Volmoed Harderwijk)
Historie Veluwemeertocht (wedstrijd).
De ijsclub Elburg organiseerde in de zware winter van 1963 twee wedstrijden over 65 kilometer, die allebei door Roelof Bakker uit IJhorst werden gewonnen. Hij was toen de onbetwiste kampioen van de lange afstanden in de kop van Overijssel. De wedstrijd op het Veluwemeer groeide uit de een belangrijke klassieker, toen in 1979 door de Samenwerkende IJsclubs langs het randmeer werd besloten tot de organisatie van een 200 kilometerwedstrijd. Het was de eerste marathon van dit formaat, die na de beruchte Elfstedentocht van 1963 in Nederland kon worden gehouden.
Die eerste editie werd gelijk een voltreffer, mede door de prachtige overwinning van Dries van Wijhe uit het vlakbij Elburg gelegen Oldebroek, die zich in de zware winter van 1979 met zijn enorme strijdlust zou opwerken tot een nationale beroemdheid.
De tocht startte en eindigde bij Elburg. Het parkoers liep tot Harderwijk en Kampen over het uitgestrekte Veluwemeer. De ronde van ongeveer 65 kilometer moest driemaal worden afgelegd. In 1987 behaalde Jan Roelof Kruithof uit Havelte in de Veluwemeertocht zijn tiende overwinning in een 200 kilometerwedstrijd. Dat is een record dat tot op de dag van vandaag nog steeds onaantastbaar is.
In verband met de boordevolle natuurijsagenda besloten de Samenwerkende IJsclubs in 1991 de afstand van de Veluwemeertocht terug te brengen tot 100 kilometer, maar de mogelijkheid om in een zeer strenge winter toch de oude klassieke afstand van 200 kilometer op het programma te zetten blijft open.
Veluwemeer Toertocht.
De toertocht wordt op het klassieke parkoers van de oude 200 kilometertocht gereden. De route gaat van Elburg via Nunspeet naar Harderwijk en vandaar retour naar Elburg en Kampen. De ronde is 65 kilometer lang.
Te rijden afstanden: 25 km – 40 km – 65 km – 100 km – 200 km.
De startplaatsen zijn: Veluwemeer Strandbad, Elburg; Industrieterrein Daltonstraat, Harderwijk; Camping Polsmaten, Nunspeet en Kanovereniging Skonbevaarder, Kampen.
Op de wedstrijddag wordt de tocht niet gereden. Ook op zondag wordt de tocht niet georganiseerd.